ΓΝΩΣΗ:
Η εξοικείωση των φοιτητών με την ορολογία περί σκηνοθεσίας και σημειολογίας και η αντίστοιχη εξοικείωση με συγκεκριμένα σκηνοθετικά εργαλεία και πρακτικές.
Η εξοικείωση με τη μέθοδο Viewpoints της Anne Bogart.
Η κατανόηση της επικουρικής λειτουργίας του κειμένου σε ένα πλαίσιο σκηνοθετικής δραματουργίας, μέσα από την πολυφωνία των σημειακών συστημάτων με έμφαση στον ηθοποιό.
Η εξοικείωση με την οργάνωση της πρόβας αλλά και της παράστασης.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ:
Η εργασία του σκηνοθέτη και η συνεργασία του με μικρές ομάδες.
Ο σχεδιασμός και η τήρηση τετραδίου σκηνής, με αναλυτικές περιγραφές των σημειακών συστημάτων, βάσει του ερωτηματολόγιου Ανάλυσης Παράστασης του Pavis.

ΣΥΝΘΕΣΗ:
Η γνώση και αξιοποίηση της μεθόδου Viewpoints της Anne Bogart, ως μέθοδο training και αυτοσχεδιασμού αλλά και ως εργαλείο ανατροφοδότησης και αξιοποίησης της αυτενέργιας των ηθοποιών και η αξιοποίηση του σκηνικού χώρου σε μια 15λεπτη παράσταση.
 

ΑΥΤΟΝΟΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΜΑΔΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΑΣΚΗΣΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
 

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η διερεύνηση του ρόλου και του τρόπου λειτουργίας του σκηνοθέτη σε ένα πλαίσιο έρευνας και αυτοσχεδιαστικής ανατροφοδότησης από το σκηνοθέτη στον ηθοποιό και αντίστροφα. Οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή με τις βασικές έννοιες της σκηνοθεσίας μέσα από ένα συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο δομημένο με συγκεκριμένα μεθοδολογικά εργαλεία και ασκήσεις, με έμφαση στην πρακτική εφαρμογή του και στη δημιουργία παράστασης. Θα εστιάσουμε στην παρουσίαση, τη μελέτη και την ανάλυση πληροφοριών περί σκηνοθεσίας, θα δουλέψουμε ομαδικά, ασκήσεις και πρόβες με στόχο μια τελική παράσταση με τη δουλειά όλων των ομάδων, θα εστιάσουμε στην κατανόηση μεθόδων που θα βοήσουν τους φοιτητές στο σχεδιασμό και στην οργάνωση μιας παράστασης και στον συντονισμό μεταξύ των ομάδων, από τη σύλληψη της ιδέας και την προσέγγιση του κειμένου μέχρι την παράσταση και θα καλύψουμε ως προς τη σκηνοθετική σύλληψη και σύνθεση τα πεδία:
1)    Σύνθεση, σχεδιασμός και καταγραφή με το αναδιαμορφωμένο ερωτηματολόγιο περί της Ανάλυσης Παράστασης του Pavis,
2)    οργάνωση πρόβας,
3)    μέθοδοι παραγωγής δράσης,
4)    μέθοδοι training των ηθοποιών και αξιοποίηση της αυτενέργειάς τους,
5)    ξεκλείδωμα και αξιοποίηση του κειμένου,
6)    αξιοποίηση του σκηνικού χώρου.
Ως επίκεντρο του μαθήματος τίθεται η εξάσκηση του φοιτητή στη δημιουργία παραστασιακού γεγονότος με έμφαση στη δράση, τη διδασκαλία των ηθοποιών, την αξιοποίηση του χώρου, τις δυνατότητες επανατοποθέτησης του κειμένου στο ζωντανό πεδίο του αυτοσχεδιασμού, με τη μέθοδο Viewpoints η οποία αποτελεί κυρίως μια ανοιχτή διαδικασία παρά μια κλειστή μεθοδολογία. Μέσα από δομημένες σωματικές ασκήσεις και αυτοσχεδιασμούς, οι συμμετέχοντες καλλιεργούν την επίγνωσή τους σχετικά με τον εαυτό τους και τους άλλους στο χώρο και στο χρόνο, αναπτύσσουν την κιναισθητική τους αντίληψη και την ικανότητα να αλληλεπιδρούν άμεσα με το περιβάλλον τους. Σαν αποτέλεσμα δημιουργούν αυθόρμητα και ενστικτωδώς μαζί με άλλους, δυναμικές σκηνικές δράσεις.
Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 ενότητες.
1. Εισαγωγή στη σκηνοθεσία, σημειακά συστήματα, Η μέθοδος Viewpoints, η επέκταση των εννέα Physical Viewpoints
2. Προς μια σημειολογία του χρόνου και του χώρου
3. Προς μία υποκριτική του σώματος
4. Ρυθμός και κίνηση: Οι πολλαπλοί πυρήνες δράσης. Η κιναισθητική απόκριση
5. Χειρονομία
6. Η σκηνική γραφή: Ας παίξουμε με τις λέξεις: Θεατρικότητα και αντι-
θεατρικότητα
7. Οι δυνατότητες του βλέμματος: Soft focus και της ακοής Extraordinary
listening και οι τέσσερεις ποιότητες ενέργειας
8. Δημιουργία σκηνικής ζωής:
Αξιοποίηση χώρου, δράσης, ηθοποιού. Τοποθετώντας τα σημεία μαζί.
Ασκήσεις αυτοσχεδιασμού
9. Πώς ξεπερνάμε τις αγκυλώσεις των ηθοποιών και τα συνηθισμένα λάθη τους
10. Αποσυμπίεση - Παράδοση,
Πιθανότητες, Ελευθερία επιλογών, Εξέλιξη - Ανάπτυξη, Συνολικότητα - Ολότητα
11. Η μαγική Αντίδραση: Επιστροφή στο σώμα : Οι φυσικές απαιτήσεις
12. Η Αντίδραση ως εργαλείο του σκηνοθέτη και η αξιοποίηση των πηγών
13. Μάθημα δέκατο τρίτο: Φωτισμός, Μουσική. Ανακεφαλαίωση: Μια ομαλή κατάταξη των σημείων για τη
διαδικασία της πρόβας, Ανατροφοδότηση
 

Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Καλλιτεχνικό εργαστήριο

44

Καλλιτεχνική δημιουργία - πρόβες προετοιμασίας ανάμεσα στα μαθήματα

52

Γενικές πρόβες προετοιμασίας τελικής παρουσίασης

21

Θεωρητική διδασκαλία

8

Σύνολο Μαθήματος 

125

Τελική δημόσια παρουσίαση πρακτικών σκηνικών
εφαρμογών καλλιτεχνικής δημιουργίας με τη μορφή θεατρικής παράστασης μικρής διάρκειας (έως 15’). Η παρουσίαση συνοδεύεται από γραπτή εργασία που
έχει τη μορφή "ημερολογίου πρόβας". Το περιεχόμενο της εργασίας συνεκτιμάται για τον καθορισμό της τελικής βαθμολογίας.
Η αξιολόγηση είναι ατομική και εξετάζει το βαθμό
πληρότητας της σκηνοθετικής πρότασης του φοιτητή βάσει των παρακάτω κριτηρίων:
Αξιοποίηση σκηνικού χώρου
Ικανότητα εμβάθυνσης στη δραματουργία
Διαχείριση έμψυχου δυναμικού κατά τη διάρκεια της θεατρικής πρόβας
 

•    Acting (Re)considered: Theories and practice, ed. Philip Zarrilli, Routledge, 1995
•    Bablet Denis, Ιστορία σύγχρονης σκηνοθεσίας: 1ος τόμος: 1887-1914 (μτφ. Δαμιανός Κωνσταντινίδης), Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 2008.
•    Barba Eugenio (ed), Jerzy Grotowski: Towards a Poor Theatre, (intr. Peter Brook), New York, Routledge, 2002.
•    Bogart Anne and Landau Tina, The Viewpoints Book: Practical Guide to Viewpoints and Composition, New York, Theatre Communications Group, 2005.
•    Centre International de formation en Arts du Spectacle, (α.επιμ.), Anatoli Vassiliev: maître de stage, Carnières-Morlanwelz, (Belgique), Lansman, 1997.
•    Jomaron    Jacqueline, Ιστορία    σύγχρονης    σκηνοθεσίας:    2ος    τόμος:    1914-1940 (μτφ.    Δαμιανός Κωνσταντινίδης), Θεσσαλονίκη, University Studio Press, 2009.
•    Michael Marmarinos, Η σκηνοθεσία ως δραματουργία: Εθνικός Ύμνος, ένα θεώρημα για την ομαδικότητα, Αθήνα, Κοάν, 2001.

•    Pavis Patrice, Analyzing performance: Theater, dance and film, The University of Michigan Press, 2003
•    Pezin Patrick, Le livre des exercices à l’usage des acteurs, Saussan, L’Entretemps, 2002.
•    Shomit Mitter, Systems of rehearsal: Stanislavsky, Brecht, Grotowski and Brook, Routledge, 1993
•    Stanislavsky Konstantin, Η δουλειά του ηθοποιού με τον εαυτό του: Η ενσάρκωση (μτφ. Χριστιανα Μυγδάλη, Βασίλης Ντζούνης), εκδ. Πλέθρον, Αθήνα, 2017
•    Μπόγκαρντ Αν, Ένας σκηνοθέτης προετοιμάζεται, Αθήνα, εκδ. Παπακώστα, 2009.
•    Στανισλάφσκι Κονσταντίν, Η ζωή μου στην τέχνη (τ. Α-Β), (μτφ. Άγγελος Νίκας), Αθήνα, Γκόνης, 1980.
•    Τόμας Ρίτσαρντ, Για τη δουλειά με τον Γκροτόφσκι πάνω στις σωματικές δράσεις, (μτφ. Κωνσταντίνος Αν. Θέμελης), Αθήνα-Γιάννινα, Δωδώνη, 1998.
•    Τόμας Ρίτσαρντ, Το ακραίο σημείο της παράστασης, μτφρ. Αντώνης Διαμαντής & Ειρήνη Κουτσάκη, Γαβριηλίδης, 2001

●    Γιάννης Λεοντάρης, Κάτοικοι της σκηνής: λεκτικές δράσεις και άλλα εργαλεία ηθοποιών, Αθήνα, ύψιλον/βιβλία, 2024.
 

https://eclass.uop.gr/courses/TS407/